Wpis do rejestru zabytków (A/1032/22)
- Wpis do rejestru zabytków (A/1032/22)

Wpis do rejestru zabytków (A/1032/22)
- 06/09/2022
Informujemy, że w dniu 24 sierpnia 2022 r. do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod numerem A/1032/22 została wpisany cmentarz ewangelicko-augsburski przy ul. Oświęcimskiej w Mysłowicach.
Cmentarz ewangelicko-augsburski w Mysłowicach założono w 1884 r. (w literaturze pojawia się także rok 1885 r., jednakże po zweryfikowaniu ksiąg metrykalnych ustalono, że pierwsze pochówki odbyły się w 1884 r.). W środkowej części cmentarza został umieszczony kamienny krzyż, na cokole którego umieszczono datę „1885”. Na cmentarzu znajdują się dwa groby masowe, w których zostało pochowanych ok. 880 ofiar powojennego obozu przejściowego w Mysłowicach z lat 40. XX w. (uznane za miejsca pamięci). Cmentarz jest nadal użytkowany; ogrodzony i zabezpieczony.
Według informacji zawartych w karcie ewidencyjnej dla omawianego cmentarza, wykonanej w lipcu 1987 r. (aut. B. Chlebińska) wynika, że cmentarz założono w 1885 r., a najstarszy wówczas zachowany nagrobek pochodził z 1888 r.; jego ogólną powierzchnię szacowano na 0,8 ha, częściowo czytelną całość, a ze starodrzewu były zachowane 3 kasztanowce o 70 cm średnicy pnia. Do dziś zachował się układ alejek i kwater cmentarnych. Na cmentarzu znajdują się nagrobki osób zasłużonych dla Mysłowic i Górnego Śląska, m.in. ks. Wilhelma Zahna – czwartego proboszcza parafii ewangelickiej w Mysłowicach; wicemarszałka Sejmu Śląskiego Emila Caspariego (1877–1935) – delegata Polski na konferencję w Genewie; muzyka i kompozytora Mirosława Bliwerta (1927–2007); rachmistrza Richarda Mensela (1887–1930).
Zachowane księgi metrykalne wskazują, że pierwsze trzy pochówki zostały dokonane na cmentarzu już w 1884 r. (pochówki: Herminy Zingel z Mysłowic, Emilii Zaegner z Brzezinki oraz Marii Wieczorek z Roździenia).
W północnej części cmentarza znajduje się kwatera osób - ofiar obozu przejściowego „Rosengarten” w Mysłowicach. Pierwotnie był to obóz hitlerowski, po wojnie - w latach 1945–1946 - komunistyczny obóz pracy, do którego trafiali m.in. Górnoślązacy. Po tzw. obozie „przejściowym” na cmentarzu ewangelickim pozostały dwa masowe groby, w których pochowano ponad 800 osób. W 2018 r. wykonano nową aranżację tego miejsca, wraz z wystawieniem współczesnych murowanych wolnostojących krzyży. Od strony ul. Oświęcimskiej zachował się oryginalny historyczny ceglany mur cmentarny z bramą (w części południowej) i bramką (w części północnej). To jedyny fragment historycznego ogrodzenia. Pozostały obszar cmentarza jest ogrodzony współczesnym betonowym ogrodzeniem.
WOJEWÓDZKI URZĄD OCHRONY ZABYTKÓW W KATOWICACH
WOJEWÓDZKI URZĄD OCHRONY ZABYTKÓW W KATOWICACH - DELEGATURA W BIELSKU-BIAŁEJ
43 - 300 Bielsko Biała
WOJEWÓDZKI URZĄD OCHRONY ZABYTKÓW W KATOWICACH - DELEGATURA W CZĘSTOCHOWIE
42 - 217 Częstochowa