Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach informuje, że w dniu 14 stycznia 2021 r. wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod numerem A/748/2021 budynek mieszkalny z ok. 1830 r. przy ul. Więźniów Oświęcimia 2 w Wilamowicach. 

Budynek mieszkalny przy ul. Więźniów Oświęcimia 2 w Wilamowicach, konstrukcji murowanej, zbudowany został około 1830 r., w typie tradycyjnej architektury regionalnej. Murowany obiekt z cegły (fundamenty i ściany piwnic kamienne) jest podpiwniczony; w piwnicach i na parterze zastosowane są sklepienia żaglaste (wjednej z izb zachowała się dekoracyjna rozeta ze stiuku), ściany masywne (gr. ok. 80-90 cm), w przyziemiu zawilgocone. Elewacje są zniszczone, z ubytkami tynków. Konstrukcja budynku jest stabilna, bez widocznych spękań konstrukcyjnych. Bryła budynku i architektura zachowana oryginalna, bez zmian i zniekształceń, natomiast jego stan techniczny nie jest w pełni zadowalający, jednakże umożliwia przeprowadzenie jego remontu z zachowaniem większości pierwotnej substancji oraz zabytkowego charakteru. Dwa okna elewacji frontowej oraz dwa okna elewacji tylnej wymienione, pcw (ze szprosami). Obiekt posiada wysoką wartość zabytkową i architektoniczną,stanowijeden z najstarszych budynków murowanych Wilamowic (zbudowany w 1830 r.); jest charakterystycznydla miasta i stanowi wartościowy przykład dawnego, tradycyjnego budownictwa regionalnego, który na trwałe i w sposób korzystny wpisał się w krajobraz miasta. Obiekt zlokalizowany jest w sąsiedztwie Rynku, w pierzei głównego traktu wylotowego z miasta, został harmonijnie i programowo wkomponowany w linię zabudowy wyznaczoną przez zabudowę przyrynkową. Ma to istotne znaczenie dla wizerunku układu urbanistycznego miasta (układ urbanistyczny Wilamowic objęty jest formalną ochroną na mocy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy). Ochrona budynku jest istotna dla uniknięcia zachwiania układu przestrzennego w kluczowym kwartale. Obiekt pierwotnie pełnił funkcję mieszkalno-handlową (usytuowany w pierzei ulicznej, z tradycyjną witryną sklepową w fasadzie), w związku z czym łatwo go zaadoptować na podobną funkcję, z zachowaniem jego zabytkowego charakteru. Od północy do budynku przylega późniejsza XX-wieczna dobudówka, bez wartości zabytkowych, której nie objęto niniejszym wpisem do rejestru zabytków.