Wpis do rejestru zabytków (A/932/2022)
- Wpis do rejestru zabytków (A/932/2022)

Wpis do rejestru zabytków (A/932/2022)
- 26/01/2022
Informujemy, że w dniu 24 stycznia 2022 r. do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod numerem A/932/2022 została wpisana willa przy ul. Błogockiej 19 w Cieszynie (tzw. willa rodziny von König; obecnie siedziba szkoły) wraz z najbliższym otoczeniem.
Willę dla rodziny König wzniesiona w 1905 r. wg projektu Franza Burkerta. Mieściła w sobie bogato zdobione sale, m.in. pokój muzyczny oraz dobrze zachowane do dnia dzisiejszego zdobione stolarki drzwiowe. Budynek należał do Olgi von König. Po II wojnie światowej został przejęty przez państwo. Od lat 50. XX w. obiekt pełnił rolę internatu, a od 1990 r. przeznaczony jest na funkcję oświatową (obecnie Katolicka Szkoła Podstawowa, prowadzona przez Stowarzyszenie „Dziedzictwo św. Jana Sarkandra” w Cieszynie). Obiekt utrzymany jest w stylizacji historyzującej. Posiada ciekawy wystrój szaty architektonicznej, występują m.in. ryzality flankowane przez narożne pilastry, boniowany wysoki cokół, w którym występują otwory okienne zamknięte kluczami, druga kondygnacja posiada otwory okienne ujęte w opaski zwieńczone nadokiennikami w postaci wydatnego gzymsu, w ryzalitach okna ujęte w pilastry podtrzymujące belkowanie i fronton. Obiekt został zbudowany jako symetryczne założenie (z ogrodem) i pozostał do dnia dzisiejszego w niezmienionej formie. Z tego względu prezentuje się korzystnie od najbardziej eksponowanego miejsca, czyli ulicy Błogockiej. Obecnie występuje za budynkiem, od strony wschodniej, wtórny obiekt (kubatura dostawiona w latach 90. XX w.), ale jest on niewidoczny i jego gabaryty są niewielkie.
Do walorów architektonicznych należy przypisać istniejące ozdobne tralki przy schodach w strefie głównego wejścia (wymagające obecnie przeprowadzenia remontu). Wszystkie okna są wymienione na współczesne, pcw, z zachowanymi historycznymi podziałami. Parterowa willa z poddaszem (obecnie nieużytkowym) oraz podpiwniczeniem (pierwotnie przeznaczonym na pomieszczenia gospodarcze) posiada symetryczną 12-osiową elewację frontową (zachodnią). Wejście główne ulokowano od strony pn.-wsch.: schody z murowaną balustradą (tralki); nad obydwoma wejściami (głównym i do przyziemia) zastosowano współczesne daszki (z polipropylenu). Elewacje obiektu wyremontowano w 2015 r.; również wtedy wymieniono stolarkę okienną. We wnętrzu w przedsionku znajduje się tablica pamiątkowa z historią budynku. W przedsionku i we fragmencie przy drzwiach z przedsionka do korytarza głównego zachowała się historyczna posadzka; drzwi dwuskrzydłowe drewniane z nadświetlem (szkło) z przedsionka do korytarza głównego. Zachowały się sztukaterie nad drzwiami do sal nr 7, 5, 4 i do toalety. Historyczna posadzka zachowała się także w klatce schodowej wschodniej; oryginalne schody zabiegowe; zdobiona kuta balustrada.
Wskazać należy, że na przełomie XIX i XX w., do lat 30. XX w., w południowej części miasta, na zboczu wzgórza tzw. Małego Jaworowego. powstała kameralna dzielnica willowa zwana Matterówką (od nazwy właściciela tych terenów – Alfonsa Mattera). W 1924 r. rozpisano konkurs na plan zagospodarowania miasta i zabudowy Matterówki. Uznano, że teren zostanie zrealizowany według koncepcji cottage Alfreda Wiedermanna i Józefa Raszki. Dzielnica ta, zgodnie z pierwotnym założeniem charakteryzuje się luźną zabudową willową w otoczeniu ogrodów, jednak o zróżnicowanej stylistyce: historyzującej, secesyjnej i modernistycznej. Jest to rejon obecnych ulic 3 Maja, Miarki, Ogrodowej, Błogockiej. Dzielnica ta poprzez rodzaj zabudowy wyróżnia się w strukturze miasta, a jednocześnie jest harmonijnie wkomponowana w tworzącą się wówczas na przedmieściach nową siatką ulic, dlatego działka ewidencyjna nr 38/2 (obręb 56) musi uwzględniać charakter przestrzeni historycznej oraz sąsiedztwo zabytkowych willi. Wskazane powyżej informacje historycznie jednoznacznie charakteryzują walory historyczne i urbanistyczne przedmiotowego terenu oraz jego sąsiedztwa. Stąd niezwykle ważne jest otoczenie willi, choć dziś bez wyraźnie zachowanej pierwotnej formy zaprojektowanej zieleni (na terenie ww. działki ewidencyjnej rośnie jeden pomnik przyrody, tj. tulipanowiec amerykański). W otoczeniu obiektu znajdują się współcześnie rozplanowane trakty piesze (chodni z kostki brukowej współczesnej); po północnej stronie ulokowano plac zabaw; po stronie zachodniej - boisko. Ogrodzenie terenu jest współczesne; nie zachowały się elementy kompozycyjne dawnego ogrodu przywillowego (brak widocznej historycznej komponowanej zieleni).
WOJEWÓDZKI URZĄD OCHRONY ZABYTKÓW W KATOWICACH
WOJEWÓDZKI URZĄD OCHRONY ZABYTKÓW W KATOWICACH - DELEGATURA W BIELSKU-BIAŁEJ
43 - 300 Bielsko Biała
WOJEWÓDZKI URZĄD OCHRONY ZABYTKÓW W KATOWICACH - DELEGATURA W CZĘSTOCHOWIE
42 - 217 Częstochowa