Gminną ewidencję zabytków nieruchomych prowadzi wójt / burmistrz / prezydent w formie kart adresowych. 

Obejmuje ona:

• zabytki wpisane do rejestru zabytków

• ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków

• dodatkowo wyznaczone przez wójta / burmistrza / prezydenta miasta (w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków)

Jeśli chcesz uzyskać informacje o tym, czy Twój obiekt został włączony do gminnej ewidencji zabytków skontaktuj się z urzędem gminy lub miasta. 

Gminna ewidencja zabytków ma charakter zbioru otwartego.

Włączenie zabytku nieruchomego do ewidencji nie wymaga zgody właściciela.

Do czasu założenia gminnej ewidencji zabytków podstawą ochrony są wykazy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wskazujące zabytki do ujęcia w tej ewidencji.

Jeżeli planujesz roboty budowlane lub rozbiórkę budynku występujesz o pozwolenie na budowę / rozbiórkę lub zgłaszasz zamiar realizacji prac we właściwym wydziale architektury Starostwa Powiatowego lub Urzędu Miasta.

W przypadku pozwolenia na budowę lub rozbiórkę Twój wniosek zostanie przesłany do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do uzgodnienia. Konserwator wyrazi opinię w formie postanowienia w ciągu 30 dni. Niezajęcie stanowiska w tym terminie uznaje się jako brak zastrzeżeń do przedstawionych we wniosku rozwiązań projektowych. 

Pamiętaj! W przypadku gminnej ewidencji zabytków nie jest wymagany odrębny wniosek o pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Wszystkie formalności załatwiasz w Urzędzie Miasta lub Starostwie Powiatowym. 

W przypadku prac objętych jedynie obowiązkiem zgłoszenia do organu administracji architektoniczno-budowlanej, może zostać narzucony obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę jeżeli prace te pogorszą stan zachowania zabytku.

Ochronę zabytków (obiektów i obszarów) ujętych w gminnej ewidencji zabytków uwzględnia się w:

• miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy - Wojewódzki Konserwator Zabytków może wyznaczyć nakazy i zakazy dotyczące obszarów bądź budynków

• studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin i innych dokumentach planistycznych - Wojewódzki Konserwator Zabytków może wyznaczyć nakazy i zakazy dotyczące obszarów bądź budynków

• decyzji o warunkach zabudowy - Gmina przed wydaniem decyzji przesyła ją do uzgodnienia Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków

• decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego - Gmina przed wydaniem decyzji przesyła ją do uzgodnienia Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków

• decyzji o realizacji inwestycji drogowej, lokalizacji linii kolejowej lub realizacji inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego - wojewoda lub starosta przed wydaniem decyzji przesyła ją do uzgodnienia Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków
  

• prawie budowlanym – pozwolenia na budowę lub rozbiórkę uzgadniane są z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków

Dotacje na prace przy obiektach włączonych do gminnej ewidencji zabytków mogą udzielać organy administracji samorządowej (wójt / burmistrz / prezydent / starosta / marszałek) na podstawie stosownej uchwały.

Wojewódzki Konserwator Zabytków nie może udzielać dotacji na prace przy tych obiektach.

Można wyłączyć zabytek z gminnej ewidencji zabytków jeżeli utracił wartości, na podstawie których został włączony do ewidencji, np. został rozebrany lub znacząco przebudowany albo jego wartość nie zostanie potwierdzona w nowych ustaleniach.

O wyłączeniu z gminnej ewidencji zabytków decyduje wójt / burmistrz / prezydent z urzędu lub na wniosek właściciela zabytku – w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.